13

feb

WANDELEN ROND ZWALUWENBURG Afdrukken
Geschreven door JHB   

We hebben zondag 13 februari een wandeling (13 km.) gemaakt in de bossen van het Gelders Landschap nabij Elburg. Een groot deel van de wandeling ging over delen van Zwaluwenburg. Zwaluwenburg is een kasteel en landgoed, noordelijk gelegen van het dorp 't Harde, op de Veluwe in de gemeente Elburg in de Nederlandse provincie Gelderland.

 

 

 

 

De vroegste vermelding stamt uit 1326, toen het goed beleend werd aan het geslacht Van Wijnbergen. In 1728 werd op de fundamenten van het kasteel Wijnbergen het landhuis van tegenwoordig gebouwd door Anthony Zwier van Haersolte en zijn vrouw Coenradina van Dedem, met twee bijgebouwen, welke middels kwartronde verbindingen aan het huis zijn verbonden, hetgeen bijzonder is. De bijgebouwen werden in de 19e eeuw nog uitgebreid. Vanaf 1 juli 1973 is de Stichting Het Geldersch Landschap eigenaar van landgoed rondom het huis en naaste omgeving. Het huis zelf, plus het gebied binnen de gracht is particulier bezit, en niet toegankelijk voor het publiek.

 

 

 

Zwaluwenburg

 

Huis Zwaluwenburg is, met de omgrachte tuin en het terrein voor het huis,particulier bezit. In 1728 lieten Anthony Zwier vanHaersolte en zijn vrouw Coenradina van Dedem het huis bouwen, dat wordt beschouwd als een van de gaafste en fraaiste 18de-eeuwse landhuizen van Gelderland. De kwartronde verbindingen tussen het hoofdhuis en de bouwhuizen zijn bijzonder. Aan de rechterzijde gaat achter de muur een gang schuil, waardoor een overdekte verbinding is ontstaan tussen het huis en de keuken in het bijgebouw. Aan de linkerzijde is de verbinding niet meer dan een blinde muur, met schijnvensters. Het interieur onderging diverse aanpassingen, waarbij onder meer stucwerk in Lodewijk XV-stijl werd toegevoegd. De tuin werd in 1919-1921 aangelegd naar ontwerp van D.F. Tersteeg en H.A.C. Poortman.

 

De Zwaluwenburg ligt op de overgang tussen het hoge land en de lage vruchtbare gronden langs de voormalige Zuiderzee. Vanaf ongeveer 1200 begon de zeespiegel te rijzen en stroomde het land periodiek onder omdat er nog geen dijken waren. Het zeewater kwam bijna tot het huidige huis. De bodem heeft hier daarom ook een kleihoudende bovengrond. De naam van de boerderij Vloedeinde herinnert aan de overstromingen. De eerste permanente bewoning in het gebied vond waarschijnlijk plaats in het centrum van het gebied. Hier lagen lage dekzandruggen die gebruikt werden als akkers, er was water in de buurt en lage gronden als weiland en hooiland. De verkaveling van deze eerste ontginningen is onregelmatig en de percelen worden omgeven door houtwallen. De heide van de Veluwe leverde plaggen en werd als weide gebruikt. Plaatselijk was de heide-exploitatie te intensief, waardoor er verstuivingen ontstonden. In de 13de eeuw verordonneerde de hertog van Gelre daarom dat er houtwallen aangelegd moesten worden.

Delen van deze wallen zijn langs de Bovenweg en de Bovenheigraaf terug te vinden. Pas na de bedijkingen in de late middeleeuwen werden ook de lage gronden in cultuur gebracht. Dit werd gedaan in strakke rechte blokken. Het noordelijk deel van Zwaluwenburg werd op deze manier ontgonnen.

 

 

 

 

Het contrast tussen het hoge deel met veel bos en een wat 'rommelige' verkaveling en het lage deel met de door lanen en singels omzoomde rechthoekige blokken is groot. Op de Zwaluwenburg wordt milieuvriendelijk geboerd, zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen en mèt ruimte voor akkeronkruiden. Op een deel van de akkers worden onder EKO-merk granen en aardappelen verbouwd, een ander deel is verpacht aan Kwekerij De Kruismaten die geneeskrachtige kruiden teelt voor Biohorma in Elburg. Dat levert fraaie bloemenvelden op met purperen rode zonnehoed en geel St. Janskruid, die veel insekten en vlinders aantrekken.

Laatst aangepast op zondag, 13 februari 2011 20:18